‘Gizemli’ manyetik meteorların gizemi çözülebilir mi?
Rahul Rao* – ‘Enkaz yığını’ asteroitler, asteroitler birbirleriyle çarpıştığında ve saçılan bölümleri yeni, karışık asteroitlerde yeniden ortaya çıktığında oluşur. Yeni bir araştırmaya göre, asteroitler bunu yaptıklarında, yenilenen asteroide süreksiz bir manyetik alan da sağlayabilirler.
‘BU BULMACADAN BİR ZAMAN HABERDAR OLDUM’
Bu keşif, astronomları uzun süredir şaşırtan bir gizemi çözebilir: Bazı metalik göktaşları, sanki iç manyetik alanların kalıntılarıymış gibi manyetizma izleri gösteriyor. Aslında bu mümkün olmamalı. Bir göktaşı demir içerse bile, bilim adamlarının manyetik alan oluşturmak için gerekli olduğunu düşündükleri Dünya’nın iç çekirdeğindeki gibi gezici bir dinamoya sahip olması beklenemez.
ABD’deki Yale Üniversitesi’nden gezegen bilimci Zhongtian Zhang, “Bir süredir bu bilmecenin farkındayım” dedi. Zhang moloz ağırlıklı asteroitleri incelerken bulmaca aklına geldi. Sonuç olarak, Zhang ve Yale’den gezegen bilimci arkadaşı David Bercovici, asteroit çarpışmalarını modellemeye yöneldiler.
YENİ MODEL BULMACAYI ÇÖZÜYOR GÖRÜNÜYOR
İki bilim adamı, demir açısından zengin iki asteroit çarpıştığında ve parçalandığında, saçılan bölümlerin bir kısmının, sıcak erimiş bir kaya tabakasıyla kaplı soğuk bir iç çekirdekte ortaya çıkacağını keşfetti. Daha sonra, segmentler tam olarak doğru boyuttaysa, soğuk çekirdeğin sıcak sıvıdan kükürt gibi elementleri çekmeye başlayacağını buldular. Bu model, gerçekleşen ısı transferinin bir dinamoyu ve ardından bir manyetik alanı harekete geçirmeye yetecek kadar sirkülasyon yaratabileceğini ortaya çıkardı. Eğer böyle bir dinamo yapılmış olsaydı, milyonlarca yıl hayatta kalabilir ve izleri astronomlar tarafından çok sonra tespit edilebilirdi.
Araştırma makalesi 31 Temmuz’da Ulusal Bilimler Akademisi dergisinde yayınlandı.
* Bilim yazarı.
Yazının orijinali Space.com’dan alınmıştır. (Çeviri: Tarkan Tufan)
